Löggumál í fjölmiðlum
Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum Hér eru nokkur dæmi úr fjölmiðlum. Þau má kalla löggumál. Grunur leikur á að blaðamenn og lögreglan iðki þann leik, saman eða í hvor í sínu lagi, að búa til málfar...
View ArticleÍ heild sinni, meiðsl og kalla eftir
Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum Prestur Orðið prestur er rakið til gríska orðsins presbýteros (safnaðaröldungur). Þegar kristnin barst norður á bóginn tóku germönsku málin við orðinu, líkast til...
View ArticleMaður og rotta sameinuð, um er að ræða og fljótasta markið ...
Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum Stofnanamál Í umræðu um málfar og málsnið ber svonefnt stofnanamál oft á góma. Þetta er málsnið sem menn þykjast helst finna á ýmsum gögnum frá opinberum stofnunum,...
View ArticleHvernig vissi ég þetta ekki og ítrekaður frambjóðandi
Orðlof og fleira Temmilegur Orðið temmilegur er tökuorð úr dönsku temmelig sem aftur er fengið að láni úr miðlágþýsku temmelik(en) ‘mátulegur, hæfilegur’. Þetta er sama orð og í háþýsku ziemlich...
View ArticleFær sá flest atkvæði sem er atkvæðamestur?
Orðlof og annað Óþarfa orð Reynið að umorða og stytta setningar eins og hægt er. Athugið þessar setningar: a. Eins og kom fram í umfjölluninni um eldfjöllin eiga allir jarðvísindamennirnir mjög erfitt...
View ArticleFramkvæma flug, bakið á símanum og hæpaður blaðamaður púllar
Orðlof og annað Fjálglega „Andagift, andakt, ákefðarmælska, innlifun, lotning, mærð, tilfinningahiti“ eru nokkrir kollegar orðsins fjálgleiki í Samheitaorðabók. Fjálgur merkir háfleygur í tali. Að...
View ArticleHlaupa hlaup, viðkomandi og upphæðir eða fjárhæðir
Orðlof og annað Stuttur texti er skýr Texti er hafður einfaldur til að verða spennandi. Fréttatexti á að vera stuttur, skýr og spennandi. Stuttur texti er skýr. Skýr texti er spennandi. Fréttastíll er...
View ArticleHringja símtal, go crazy og holy grail í skíðagöngu
Orðlof og annað Samtengingar Aðalhlutverk samtengingar er að vera tengiliður milli einstakra orða, orðasambanda eða setninga. Í setningunni Jón og Gunna eru systkin er og samtenging, […] Samtengingum...
View ArticleSkotinn kallaði eftir, og Jón tekinn við Keflavík
Orðlof og annað Tilbrigði í málfari Málnotendur hafa oft um ýmsar leiðir að velja til að orða hugsun sína. Margs kyns tilbrigði í málfari eru til en þau eru ekki öll jafngild við allar aðstæður. Sumt...
View ArticleNafn afhjúpað, samankomin kvöld og magn ábendinga
Orðlof og annað Skammstafanir Í samfelldu rituðu máli fer best á að hafa skammstafanir sem fæstar. Sérstaklega fer illa ef skammstöfuð eru fallorð. „Hann ráðlagði frkvstj. að segja af sér.“ „Frkvstj....
View ArticleKvikmynd heiðruð, bílvelta varð og hans fangavist
Orðlof og annað Lítt, miður, minnst Atviksorðið lítt stigbeygist: miður, minnst. Meirihlutahópurinn „lítt þekktir listamenn“ skyggir á annan hóp sem nefnist þó ekki „lítt þekktari listamenn“. Standi...
View ArticlePrestsstarf, hann útvegaði vopn og skortur varð á lyfjum
Orðlof og annað Hurð og dyr Sumir menn virðast ekki vissir um merkingu orðanna hurð og dyr. Hurð er úr efni og orðið þýðir fleki eða einhver slíkur hlutur til þess að loka dyrum eða opi. Orðið dyr...
View ArticleUmfang og stig meiðsla, hótelbyggingar opna og relevant fólk
Orðlof og annað Baggamunur Eitthvað ríður baggamuninn: Eitthvað ræður úrslitum, eitthvað (eitt) hefur úrslitaáhrif eða mikla þýðingu. Orðatiltækið er kunnugt frá fyrri hluta 19. aldar: Eitthvað ríður...
View ArticleTo love og að elska, fallbeygingar og anda með ... afturendanum
Orðlof og annað Maður og þú Hér áður fyrr þótti ekki gott að nota orðið maður sem e.k. óákveðið fornafn. Þannig segir t.d. í Íslenzkri setningafræði Jakobs Jóh. Smára frá 1920: „Allmjög tíðkast nú í...
View ArticleClik here to view.
Kvika veldur skjálftum norðan Öskju
Talsverð skjálftavirkni hefur verið undanfarnar vikur suðvestan við Herðubreið og austan Herðubreiðartagla. Raunar má rekja vaxandi skjálftahrinu um það bil eitt eða tvö ár aftur í tímann. Upp á...
View ArticleÁkvarðanatökuvettvangur, ákvarðanatökuvald og knúsa í þig
Orðlof og annað Rétt mál og vont … Óviðeigandi orðaval eða kauðalegar setningar geta þannig til dæmis oft talist rétt mál án þess að vera í raun málnotkun við hæfi og geta þá verið í senn rétt mál og...
View ArticleEitt matvæli, þröngur veðurgluggi og hundruðir milljóna
Orðlof og annað Harla gott Maður sagði málfarir sínar ekki sléttar. Hafði notað orðasambandið harla gott og verið vændur um bull. Hafði svo komið til snarprar deilu, þótt hvorugur snýtti rauðu. En...
View ArticleStunda fjármagn, edrúmennska og þyrla sem kemur flugleiðis
Orðlof og annað Gjöf Njarðar Það er galli á gjöf Njarðar. Einhverju góðu fylgir ókostur, það er hængur eða agnúi á einhverju (góðu, jákvæðu). Líkingin er óljós en Njörður var sjávargoð og gjöf Njarðar...
View ArticleSko, umferðareglurnar eru bara til viðmiðunar
Tillitsleysi, dónaskapur og virðingarleysi fyrir lögum og reglum er að verða einhvers konar viðtekin venja bílstjóra í umferðinni á höfuðborgarsvæðinu. Engu líkar er en umferðalög og venjur séu til...
View ArticleÁkvarðanatökuvettvangur og uppsagnir sem hafa verið framkvæmdar
Orðlof og annað Mjalli Skynsemd; gott ástand, heilbrigt sálarlíf; hreinleiki, hvítleiki. Vera ekki með öllum mjalla: Vera ekki andlega heilbrigður, vera ekki með fullu viti. Orðatiltækið er kunnugt frá...
View Article