Moka upp afla, ósnortu víðernin og Súlur Vertical
Orðlof Að og af „She is just being impatient“ á ekki að verða: „Hún er bara að vera óþolinmóð“ heldur: „Hún er bara óþolinmóð.“ Og „Ég er ekki að ná þessu“, um skilningsleysi, leiðir hugann að „ ÌIm...
View ArticleLá liggjandi, gera út af við útsýni og sækjast eftir örlögum
Orðlof Nákvæmlega Atviksorðið nákvæmlega hefur fram til þessa verið notað sem ákvæðisorð með sagnorðum eða öðrum atviksorðum, t.d.: Klukkan er nákvæmlega átta; Mér er nákvæmlega sama þótt hann komi...
View ArticleTekur fanga aftur af lífi, flugvél hvolfir á jörðu niðri og sekt eða sök
Orðlof Aðal Nafnorðið aðal (hk.) merkir eðlisfar, einkenni; jákvæður eiginleiki eða einkenni, t.d.: aðal hvers háskóla á að vera ....; prúðmennska og drengskapur ætti að vera aðal góðs íþróttamanns...
View ArticleUmgengin náma, tímabundinn forseti og Gummi Ben bar
Orðlof Íslenska er ólík ensku „She is just being impatient“ á ekki að verða: „Hún er bara að vera óþolinmóð“ heldur: „Hún er bara óþolinmóð.“ Og „Ég er ekki að ná þessu“, um skilningsleysi, leiðir...
View ArticleHræ étur krabbadýr, endir á eldinum og Álafoss est 1896
Orðlof Stórra högga á milli Hjón eignuðust börn þétt. Einhver sagði þar vera skammt stórra högga á milli en annar taldi orðtakið rangnotað. Víst er það úr fornu vígamáli - en fyrir löngu orðið nothæft...
View ArticleVatn sem klára þig, verkjastilltur og estimeita
Orðlof Stórra högga á milli Hjón eignuðust börn þétt. Einhver sagði þar vera skammt stórra högga á milli en annar taldi orðtakið rangnotað. Víst er það úr fornu vígamáli - en fyrir löngu orðið nothæft...
View ArticleHugsaður markvörður og fyrsta frostið mætt
Orðlof Telja Sögnin telja getur merkt margt í íslensku. En það eru erlend máláhrif þegar sagt er: Stofninn telur um 11.000 dýr Söfnuðurinn telur um 5.000 manns. Ekki er hér mælt með þessari notkun...
View ArticleTórs páer gim, byrgja og birgja og manneskja
Orðlof Tímapunktur Nokkuð er um liðið frá því síðast var veist að orðinu tímapunktur í þessum þáttum. En nú er ljóst að ekki er komið að því að setja punkt aftan við það mál. „Kannski geri ég þetta á...
View ArticleHvað er verra en skoðanir sem byggjast á lygi
Það vill svo til að nokkrir velunnarar, hafa fjárfest í ríkisjörðum sem eru ríkar af vatnsréttindum. Þetta er auðvitað tilgáta sem ég vildi óska að einhver gæti hrakið. Svona skrifar kona nokkur í...
View ArticleFá félagaskipti, vera undir eið, og sviptingarhraði
Orðlof Rífa hús eða rífa niður Bæði Íslensk orðabók og Íslensk nútímamálsorðabók vilja láta rífa hús en ekki rífa „niður“ hús eins og hægt er á ensku (to tear down a house) og sumir taka sér til...
View ArticleSnertingar má, undir kringumstæðum og verða fyrir tjóni af völdum ...
Orðlof Sitja, sætur Af geta, sem forðum merkti að fá, kemur lýsingarorðið gætur, svo sem í fágætur, ágætur og torgætur. Af bera höfum við bær, svo sem í léttbær og þungbær, af sofa svæfur; maður er...
View ArticleDónt folló the krád, starfsamur fundur og tvísýnn tilgangur
Orðlof Handklæði er ekki vettlingur Orðið handklæði er leitt af orðunum hönd og klæði. Elstu dæmi um það eru frá 13. öld og það kemur einnig fyrir í Njáluhandritum á 14. öld („Flosi hugði at...
View ArticleÓráðið veður, eltingaleikur við drauma og fjall lenti ofan í fjöru
Orðlof Stofnanamál Í umræðu um málfar og málsnið ber svonefnt stofnanamál oft á góma. Þetta er málsnið sem menn þykjast helst finna á ýmsum gögnum frá opinberum stofnunum, s.s. skýrslum, álitsgerðum...
View ArticleHandtaka framkvæmd og daðrið við fallið
Orðlof Innhalda Réttur með 290 hitaeiningum; póstkortið sýnir nekt; hvaða efni eru í demanti?; í hvorri máltíðinni er meiri fita?: í þessari tösku er allt sem þarf; í bókinni eru 5 sögur; í fiski af...
View ArticlePlaylisti, vesturströnd Íslands og búbblubað kvenna
Orðlof Velkomin Þegar almennt er verið að bjóða fólk velkomið fer betur að segja: velkomin (hk. ft.), heldur en að nota eintöluna í karlkyni velkominn. Málfarsbankinn. Athugasemdir við málfar í...
View ArticleDómarinn hraunaði, fullt af opnum húsum og valkostir til að velja
Orðlof Aðlögun tökuorða Hér koma fáein minnisatriði um aðlögun tökuorða að íslensku. Þegar um er að ræða nafnorð þarf fyrst að átta sig á því hvaða málfræðikyn hentar (kk., kv., hk.) því að þá fylgir...
View ArticleElta hjarta, Tesla opnar, gera fréttir og tvær kúlur í hnakkann
Orðlof Mínar síður Eignarfornöfn í íslensku eru minn, þinn, sinn og vor. […] Eins og nafnið gefur til kynna eru eignarfornöfn notuð til að tákna og gefa til kynna eignir á hlutum og fyrirbærum. En...
View ArticleClik here to view.
Sólan losnaði, orkukræfs iðnaðar og nýverið verið rekinn
Orðlof Læra frá Í sjónvarpsfréttum í gær heyrði ég ungan viðmælanda segja „Ég hef virkilega lært frá þessu“. Þetta hef ég ekki heyrt áður en gúgl skilar mér nokkrum dæmum um þetta frá síðustu árum. Í...
View ArticleBíll með fjórum hurðum og maður sem mætti lausamöl með vikri
Orðlof Dyr og hurð Orðið dyr merkir op eða inngangur, t.d. inn í hús, herbergi eða bíl. Hurð er hins vegar einhvers konar fleki sem nota má til að loka opinu, innganginum. Því er eðlilegt að tala um...
View ArticleSérstakt þing, reipbrennandi og fellibylur ferðast
Orðlof Traustatakið Orðasambandið taka traustataki merkir strangt til tekið: taka eitthvað án leyfis en í trausti þess að leyfi hefði fengist. Gerður er greinarmunur á merkingu þessa orðasambands og...
View Article